Thiên đình
Olympos (Ô-lanh-pơ) hôm ấy nhộn nhịp khác thường. Tất cả các vị thần – nữ và
nam, lớn và nhỏ – kéo nhau về, trên những cỗ xe ngựa bay hay lướt nhẹ trên làn
gió mỏng, để dự lễ cưới của Thétis (Thê-tit), nữ thần biển cả, với người anh
hùng Peleus (Pê-lê). Trong tiếng ca múa đàn hát tưng bừng của các nàng Muse
(Muy-dơ), khung cảnh rực rỡ như một bản giao hưởng thần thoại. Rượu nho thơm ngọt
lan tỏa, các vị thần đã ngồi vào bàn tiệc. Trên ngai vàng, Zeus (Dơt) – Vương
thần tối cao – ngồi bên Hera (Hê-ra), vợ mình, nữ thần của hạnh phúc lứa đôi,
người chủ tọa cuộc vui linh thiêng ấy.
Câu chuyện về quả táo vàng
Giữa lúc bữa tiệc tưng bừng, một quả táo vàng bỗng lăn vào giữa bàn tiệc – quả táo được hái từ vườn thiêng của các nàng Hesperides (He-xpê-rit), trên vỏ khắc rõ dòng chữ: “Tặng người đẹp nhất”. Cả cung điện xôn xao. Các vị thần bàn tán, tranh nhau cầm quả táo thần. Nhưng rồi, sự ồn ào lắng xuống, mọi ánh mắt dồn về quả táo vàng ấy. Ai là người đẹp nhất? Ai dám nhận? Và – ai là kẻ đã lăn quả táo này vào bàn tiệc?
Kẻ đó chính là
Eris (Ê-rit) – nữ thần Bất Hòa, em gái sinh đôi của thần Chiến tranh Ares
(Aret). Trong khi tất cả các vị thần, dù ở chân trời đáy biển hay tận địa ngục,
đều nhận được lời mời, thì Thétis và Peleus đã quên không mời Eris – vị thần
cay đắng, uất ức, mang trong lòng sự thù hận với thế giới Olympos. Không được mời,
nàng vẫn đến. Giấu quả táo vàng trong áo, đợi lúc mọi người cười nói say sưa,
nàng bí mật lăn quả táo vào bàn tiệc rồi rời đi, nhẹ như khói.
Khi mọi người đọc
dòng chữ trên quả táo, họ bỗng im bặt. Các thần lặng lẽ truyền tay nhau, nhìn
nhau, không ai dám giữ lấy. Ai có thể là “người đẹp nhất” giữa bao thần nữ tuyệt
sắc? Dù nhiều nữ thần hy vọng, song chẳng ai dám công khai. Cuối cùng, chỉ còn
Hera, Athena (A-tê-na – nữ thần Trí tuệ), và Aphrodite (Ap-rô-đi-tê – nữ thần Sắc đẹp
và Tình yêu) nhất quyết tranh giành quả táo.
Một vị thần lớn
tiếng: “Xin Vương thần Zeus, người tối cao và sáng suốt, hãy phân xử ‘Ai là người
đẹp nhất’.”
Zeus thoáng suy
nghĩ. Trong lòng ông hiện lên bao kịch bản rắc rối: nếu chọn Hera, vợ mình, sẽ
sinh ra bao lời dị nghị; nếu chọn Athena hoặc Aphrodite, chẳng thể thoát khỏi
cơn ghen của Hera. Vậy nên ông giao việc ấy cho Paris (Parit) – chàng trai đẹp
nhất châu Á. Và lệnh cho Hermes (Hec-mét) – thần truyền tin – dẫn ba nữ thần đến
gặp Paris tại chân núi Ida (I-đa).
Cuộc phán xử của Paris
Paris khi ấy
đang dạo chơi trên núi. Hermes kể lại câu chuyện, rồi trao quả táo vàng cho
chàng. Trước mắt Paris là ba tuyệt sắc giai nhân, mỗi người một vẻ đẹp huyền
thoại. Chàng ngây ngất.
Hera nói: “Nếu
chàng trao cho ta quả táo vàng, ta sẽ cho chàng làm Vua khắp vùng châu Á rộng lớn,
giàu có.”
Athena cất lời: “Hãy
trao quả táo cho ta, chàng sẽ được trí tuệ siêu việt, sẽ chiến thắng mọi trận
chiến, có vinh quang lẫy lừng.”
Aphrodite dịu
dàng thì thầm: “Nếu chàng chọn ta, ta sẽ ban cho chàng nàng Helen (Hêlen) – người
đẹp nhất châu Âu.”
Và chàng đã chọn.
Không quyền lực. Không vinh quang. Chàng chọn sắc đẹp và tình yêu – thứ nhân đạo
nhất, người nhất. Và thật vậy, trong ba nữ thần, ai có thể so sánh được với vẻ
đẹp mê hoặc, làn môi hồng, ánh mắt sâu thẳm và thân hình căng tràn sức sống của
Aphrodite? Nàng xứng đáng là "người đẹp nhất".
Hệ quả của lựa chọn
Song, Eris đã
thành công, thành công to lớn. Vì quả táo vàng được trao cho Aphrodite, nên chiến
tranh nổ ra. Giữa Troy (Tơ-roa) – quê hương của Paris, và Hy Lạp – quê hương của
Helen, một cuộc chiến đẫm máu kéo dài mười năm bùng nổ, gây bao chết chóc, bao
nhiêu đau khổ cho loài người, bao nhiêu rắc rối cho Thiên đình.
Để thực hiện lời
hứa, Aphrodite bảo Paris đóng một con thuyền sang xứ Sparta (X-páct), nơi Helen
sống cùng chồng là Menelaus (Mê-nê-lat), khi ấy đang vắng nhà. Helen đã theo
chàng về Troy, mang theo cả vàng bạc châu báu.
Menelaus giận dữ,
triệu tập toàn bộ vua chúa và các tướng tài Hy Lạp, khởi binh đánh Troy. Cuộc
chiến thảm khốc, kéo dài, giết chết hàng vạn người. Không chỉ loài người tang
thương, mà cả thần giới Olympos cũng chia rẽ. Aphrodite bênh Troy. Hera và
Athena căm ghét, đứng về phía Hy Lạp.
Vì thế, ngày
nay, người ta gọi “quả táo của sự bất hoà” để chỉ những nguyên nhân khơi mào
cho các cuộc xung đột dai dẳng và tai hại. Chỉ một quả táo vàng bé nhỏ, một lựa
chọn tưởng như vô hại, lại đủ sức châm ngòi cho cơn cuồng nộ trăm năm – giữa
người và người, giữa thần và thần.