Câu chuyện
Chiến tranh giữa
hai thế lực hùng cường – quân Hellas (Hy Lạp) và thành Troia (Tơ-roa) kiên cố –
kéo dài đã tròn mười năm. Mười năm dài dằng dặc, mười năm bao vây mà cổng thành
vẫn sừng sững, bất khuất như thách thức cả các vị thần trên đỉnh Olympos
(Ô-lim-pơ). Bao nhiêu trí dũng, bao nhiêu danh tướng làm rung chuyển cả chiến
trường – từ Patroklos (Pa-tơ-rôc-lơ), Hector (Héc-to), đến Achilles (A-sin) – đều
đã gục ngã, thân xác họ hoà tan vào núi xương, sông máu. Kiếm cung hao tổn, chiến
mã, chiến thuyền mòn mỏi, mà vinh quang chiến thắng vẫn lảng tránh quân Hellas.
Odysseus
(Uy-lít) – chàng dũng sĩ mưu trí lừng lẫy – vẫn lặng lẽ quan sát. Khi thần
thánh Achilles còn sống, chàng từng bị phản đối kịch liệt: “Mưu mẹo là thứ lừa
lọc, là hèn nhát.” Nhưng giờ đây, Achilles đã gục ngã bởi mũi tên của Paris
(Pa-rít) – trúng ngay gót chân định mệnh. Thành Troia giờ đây hiên ngang và
kiêu hãnh, như một con thú bị vây nhưng chưa thuần phục, thách thức mọi ý chí.
Và Odysseus, bằng
ánh nhìn sâu như vực thẳm, đã khiến Hội đồng tướng lĩnh gật đầu: “Dùng mưu kế
để phá vỡ lòng kiêu ngạo kia!”. Chàng chỉ huy một chiến dịch tài tình, phức
tạp đến từng chi tiết.
Trước hết, một
danh tướng – thợ mộc lão luyện, người từng đóng chiến thuyền và xây lâu đài –
được lệnh dựng nên một con ngựa gỗ khổng lồ, rỗng ruột. Trong lúc đó, chính
Odysseus mạo hiểm đột nhập vào thành, gặp những người Hellas đang bị giam giữ.
Chàng căn dặn họ khớp từng hành động với kế hoạch tấn công, rồi rút lui an toàn
như chưa từng hiện diện.
Cả một công trường
ầm ầm vang dậy tiếng đẽo gọt, cưa xẻ. Chẳng mấy chốc, một con ngựa khổng lồ –
cao ngất trời, đẹp tuyệt trần – sừng sững giữa chiến địa như một bức tượng của
số mệnh. Odysseus ra lệnh cho các chiến binh cảm tử chui vào bụng ngựa. Chính
chàng đi đầu.
Khi đêm buông xuống
như một tấm màn thêu u tối, toàn bộ quân Hellas lặng lẽ rút xuống chiến thuyền,
rời khỏi bờ biển, ẩn mình sau hòn đảo che khuất. Bãi chiến địa chỉ còn lại những
lều trại cháy dở, tàn tro và một bóng ngựa cô đơn.
Sáng hôm sau,
khi nữ thần Rạng đông nhẹ xoè những nan quạt lửa trên mặt biển xanh, lính gác
Troia trèo lên tường thành. Một cảnh tượng lạ lùng đập vào mắt họ: quân địch đã
biến mất như hơi sương – không một tiếng kèn, không một bóng người. Chỉ có lửa
âm ỉ tàn và... một con ngựa gỗ khổng lồ hiên ngang giữa cánh đồng hoang.
Tin vui cấp tốc
được báo về Lão vương Priamos (Pri-am) đầu bạc. Thành Troia reo mừng – chiến
tranh mười năm đã kết thúc! Vua Priamos cho lệnh các tướng ra xem xét. Hội đồng
quân sự nhất trí: con ngựa kia chính là lễ vật dâng Thần hộ mệnh, thay cho tượng
Palladion (Pa-la-đi-ông) thiêng liêng mà người Hellas đã đánh cắp.
Dân chúng vỡ oà
niềm vui. Tiếng hò kéo vang trời khi con ngựa gỗ được đưa qua cổng thành uy
nghi, tiến vào quảng trường giữa lòng thành cổ. Ngày hôm ấy, rượu nho nồng nàn,
thịt nướng thơm lừng, tướng sĩ ca hát, say sưa trong men chiến thắng.
Nhưng… giữa đêm
sâu, khi cả Troia chìm trong giấc ngủ li bì thì... Từ bụng ngựa gỗ, đoàn quân cảm
tử lặng lẽ chui ra, Odysseus dẫn đầu, mắt sáng như lửa. Trên tường thành, những
đống rơm được đốt làm hiệu, cháy rực trời đêm. Những cánh buồm Hellas lại căng
lên, chiến thuyền quay trở lại. Quân Hellas ùn ùn đổ bộ, cánh cổng thành đã bị
mở toang...
Troia bừng tỉnh
– quá muộn! Gươm giáo vơ vội trong tay, họ chiến đấu trong hoảng loạn. Nhưng vô
ích. Một trận huyết chiến khốc liệt nổ ra. Quân Hellas tàn sát không nương tay.
Người già, trẻ nhỏ bị giết sạch. Phụ nữ bị bắt làm tù binh. Troia đổ nát, hoang
tàn – một thành phố oai hùng tan vào tro bụi.
Ý nghĩa
Kể từ đó, “Ngựa
thành Troia” trở thành biểu tượng cho: Sự phản bội nội ứng – hiểm họa đến từ
bên trong; mưu kế thâm sâu – vượt lên trên sức mạnh cơ bắp; cái chết được giấu
trong món quà – sự hủy diệt ngụy trang dưới vỏ bọc thiện chí.
Đây không chỉ là
một điển tích bi tráng trong thần thoại Hy Lạp, mà còn là lời cảnh tỉnh về sự cả
tin, tự mãn và cái giá phải trả cho một chiến thắng tưởng chừng đã nắm chắc
trong tay.