TÔI ĐÃ NHÌN THẤY ĐẠI DƯƠNG
Tôi là bé gái tật
nguyền. Mẹ tôi sợ tôi làm bà xấu mặt, sợ tôi ra đường bị mọi người mỉa mai trêu
chọc, nên đến 8 tuổi mà tôi vẫn bị nhốt trong nhà. Tôi chỉ còn có khoảng trời bằng
cái sân để chợt nhìn một vài đàn chim vụt qua và không biết chúng bay về đâu.
(Hình ảnh này không có trong bản gốc)
Cha tôi qua đời
năm tôi tròn 8 tuổi. Ít lâu sau mẹ tôi cải giá đi bước nữa, bà lấy một thủy thủ
về hưu trên thị trấn. Lúc ấy mẹ tôi mới 40 tuổi, còn bố dượng đã ngoại lục tuần.
Bố dượng bảo tôi gọi ông là bác, và nói với tôi:
“Hà con, lại
đây, bác đưa con đi chơi nhé?”
“Dạ không, dạ
không”. Tôi sợ quá và cứ thụt mãi ra phía sau.
“Ra bên ngoài mà
xem con ạ, nhiều thứ đẹp và hay lắm”.
Tôi đành lòng
thú thật:
“Con xấu xí tật
nguyền thế này, đi đứng khập khiễng, mẹ bảo ra đường người ta cười cho!”
Nói xong, tôi òa
khóc.
“Con khỏi lo, Hà
ạ, ai nói gì con, bác sẽ bồi cho cái này này” – bố dượng tôi giơ cao nắm đấm lực
lưỡng của người thủy thủ tuy già nua mà vẫn còn rắn chắc, làm điệu bộ thụi thụi
vào ai đó.
Tôi bật cười
trong dàn dụa nước mắt.
Hôm sau bố dượng
dẫn tôi đi phố. Lần đầu tiên tôi ra đường, trông thấy người là người, sao nhiều
thế, tôi sợ quá và xấu hổ cúi gằm mặt xuống, hai tay níu chặt gấu áo ông như
cái đuôi vậy.
“Hà con, ngửng mặt
lên, sợ cái gì?”. Ông hét to như lúc còn là thủy thủ trên đại dương nên làm mọi
người chú ý xì xào, nhất là lũ nhỏ bằng tuổi tôi.
“Này, đến đây,
làm quen nhau đi. Đây là Hà, là bạn của các cháu đấy”. Bố dượng tôi nói với đám
trẻ thân mật và ngọt ngào như vậy nên cả bọn đã chạy đến bên tôi, hỏi cái này,
hỏi cái kia và rủ tôi đi chơi.
Mùa đông đến, bệnh
suyễn của bố dượng tôi tái phát và nặng thêm. Nhiều đêm không ngủ được, ông gọi
tôi dìu đến bếp lò sưởi ấm. Trong cơn ho hen khó nhọc, ông kể cho tôi nghe câu
chuyện về đại dương, về biển cả:
“Nước biển xanh,
xanh như bầu trời, nước biển mặn, mặn như muối; biển rộng và sâu; dưới biển có
cá, cá to, cá nhỏ, trên biển có thuyền, thuyền lớn, thuyền bé…”
Tôi bị cuốn hút
vào câu chuyện của ông và hỏi nhỏ: “Con có thể nhìn thấy biển được không bác?”
“Được chứ con,
khi nào con lớn, lớn đến 15 tuổi, bác sẽ dẫn con đi xem biển”.
Mắt tôi bừng
sáng, vì sẽ có một ngày tôi được nhìn thấy biển.
Tôi lớn dần theo
năm tháng, hiểu nhiều điều, biết nhiều việc. Bố dượng bảo ban tôi mỗi ngày làm
một việc gì đó giúp gia đình. Trường học không nhận trẻ em tật nguyền nên tôi
dành ở nhà học với bố dượng, 5 chữ và 1 bài thuộc lòng mỗi ngày, còn lại là
nghe ông kể câu chuyện về biển cả, câu chuyện về đại dương vô cùng vô tận:” Nước
biển xanh, xanh như…”
Cuối cùng thì mẹ
tôi lại đi tiếp bước nữa, theo anh chàng thợ may đầu hẻm, vứt tôi và ông bố dượng
sống nương nhờ vào nhau.
Sức khỏe của ông
ngày một kém dần, nhưng ông vẫn đưa tôi đi chỗ này chỗ khác, động viên tôi một
mình vào cửa hiệu hỏi mua vật dụng, bày vẽ cho tôi làm lụng trong nhà và học
hành chữ nghĩa. Mỗi khi tôi làm được một việc nhỏ chả ra gì, ông đều mừng rõ
hân hoan như thể công tích lớn, và khen tôi:
“Hà, con giỏi
quá, con làm được việc rồi đấy”.
Hai chúng tôi hẹn
nhau sẽ đi biển vào mùa hè sang năm, lúc đó tôi tròn 15 tuổi và từ đây ông nhắc
nhở tôi chuẩn bị mọi thứ, ông thường nói: “Bác phải dạy cho con biết ứng xử mọi
điều trước khi đi biển”.
Mùa đông cuối
cùng dài dằng dặc, bố dượng tôi nằm liệt giường, rũ rượi theo từng cơn hen suyễn,
mình tôi xuôi ngược giữa tuyết lạnh trên các nẻo đường của thị trấn nghèo, mời
thầy, mua thuốc và tất cả mọi việc nội trợ trong nhà. Chính trong nhũng giờ khắc
ấy tôi tự thấy mình như đang lớn lên.
Một buổi sáng
vào xuân, bố dượng gọi tôi đến bên giường và chậm rãi nói:
“Hà con, bác
không qua nổi rồi, có điều này bác phải nói thật với con, trước khi về hưu một
năm ông bác sĩ dặn rằng: Bệnh của bác phải xa biển con ạ, thế là hôm nay và mãi
mãi sau này, bác không đưa con ra được đến biển Hà ơi, bác đã lừa con, con bỏ
qua cho bác…”
Tôi vô cùng thất
vọng vì bao năm chuẩn bị và hôm nay lại như thế này, tôi òa khóc như hôm nào đã
khóc với ông: “Bác ơi”, và chính đêm hôm ấy, ông, người thân duy nhất của tôi
đã ra đi, bỏ lại mình tôi côi cút.
Từ đó tôi tự làm
lụng kiếm sống. Mỗi lần nhận được tiền công, tôi đứng lặng trước bàn thờ bố dượng
và càng thấm thía ý nghĩa” xem biển “của ông, và như muốn nói với ông:” Bác ơi,
con đã nhìn thấy đại dương rồi, con đã nhìn thấy biển cả rồi, thật đấy, bác ơi!”.
(A Chân, trích 100 truyện ngắn hay Trung Quốc, NXB Hội Nhà văn,
1998, tr. 07-11)