ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ II MÔN NGỮ VĂN, NĂM HỌC 2023 - 2024
Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian phát đề)
PHẦN I: PHẦN ĐỌC (6.0 điểm)
Đọc văn bản sau:
THUỐC TIÊN
Ông nội mất. Bà nội buồn
hẳn đi, già hẳn đi. Tối tối, để giải khuây, bà hay gọi hai chị em Quỳnh An,
Quỳnh Chi ra trải chiếu ở góc sân, dưới vòm hoa sứ trắng muốt, nghe bà kể
chuyện xưa. Đêm trăng sáng, tóc bà nội trắng phơ phơ. Những bông sứ rơi rụng
quanh chỗ ba bà cháu ngồi cũng trắng như màu tóc ấy. Những câu chuyện thần tiên
bà kể như được ướp trong hương sứ trắng lung linh, lung linh...
Rồi những đêm như thế thưa
dần, thưa dần. Hình như bà nội sắp hết chuyện để kể cho hai chị em? Cũng có thể
vì dạo này bà đau ốm luôn, chẳng ngồi lâu được nữa. Hai chị em cũng dần dần ít
để ý đến những bông sứ trắng. Mùi hương của nó quen quá, quen như mùi quết trầu
của nội, nhiều lúc chẳng nhớ ra. Vả lại, ở lớp có nhiều chuyện vui hơn. Hàng
ngày, đi học về, hai đứa tranh nhau kể cho mẹ nghe. Cây sứ gần như bị quên
lửng. Nó chỉ còn được hai chị em nhớ tới lúc cầm chổi quét sân. Mùa hoa đến,
góc sân lớp lớp hoa sứ rụng, quét hoài cũng chán, có hôm còn phát... bực mình.
Nhưng, cây sứ như chẳng hay biết. Những bông hoa trắng vẫn rơi, vẫn rụng khi
không níu nổi thân cành nữa.
Có một buổi sáng, thật lạ
lùng, Quỳnh An, Quỳnh Chi dậy quét sân như lệ thường. Đang mùa hoa sứ mà chẳng
thấy bông hoa nào rụng. Quỳnh An phát hiện điều này trước:
- Lạ nhỉ! Hay là mẹ đã dậy
sớm, quét sân rồi?
Bé Quỳnh Chi ngơ ngác nhìn
quanh. Ồ, thì ra những bông sứ rụng trong đêm đã được ai gom vào tờ báo cũ ở
góc sân đằng kia. Từ trong nhà, nội khập khiễng bước ra:
- Nội gom làm thuốc đó! Sợ
hai đứa quét mất, nội dậy sớm gom trước.
- Hoa sứ làm thuốc gì hả
nội? - Quỳnh An ngạc nhiên.
Nội thủng thẳng:
- Nhiều người mách, hoa sứ
phơi khô, nấu nước uống, trị huyết áp cao tốt lắm. Nội làm thử. Chẳng may sáng
nay dậy nhặt hoa, lỡ một bước, trẹo cả chân đây!
Nhìn cái chân tập tễnh của
nội, Quỳnh Chi buột miệng:
- Khổ thân nội, sao không
để hai đứa con nhặt cho?
- Thấy hai chị em ngủ
ngon, nội tính gọi, lại thương...
Hai chị em lặng nhìn nhau,
ra là thế!
Vừa quét sân, hai đứa vừa
lầm rầm trò chuyện:
- Hoa sứ chữa bệnh huyết
áp, nghe như... thuốc tiên ấy!
- Biết đâu chữa được cả
bệnh đau lưng cho nội?
- Bệnh mất ngủ nữa chứ?
- Vậy thì tuyệt nhỉ!
Rồi chẳng biết hai đứa bàn
nhau những gì sau đó. Trưa, đi học về, mỗi đứa đều lấy từ cặp sách ra một bọc
ny lông toàn hoa sứ. Sứ trắng, sứ đỏ, thứ thơm ngát, thứ chẳng thơm tí nào...
- Ở đâu ra nhiều thế? -
Nội cười rạng rỡ, hỏi.
- Ở sân trường tụi con đó
nội! - Quỳnh Chi nói trước.
- Con có ghé cả sân chùa ở
gần nhà cô giáo nhặt thêm cho nội nữa đấy.
Khóe mắt nhăn nheo của nội
như giãn ra. Lấy một tờ báo lớn trải rộng, nội chọn từng bông, vừa chọn vừa
giảng giải:
- Thứ này là sứ đỏ, không
dùng được. Còn thứ này thì không thơm, không có nhụy vàng, cũng hỏng. Còn lại
đúng là “nó” cả rồi! Thêm của nhà mình, nội gom được đây kia, tha hồ dùng...
Bất ngờ, nội giang hai
cánh tay run run, ôm cả hai chị em vào lòng, nghẹn ngào:
- Nhưng mà hai cái “hoa”
này mới đúng là "thuốc" của nội đây! Thuốc tiên cũng chả bằng...
Nội hôn tới tấp lên tóc,
lên má. Hai chị em ngượng nghịu, nóng bừng cả mặt, năn nỉ mãi, nội mới chịu
buông tay ra.
Đã lâu lắm rồi, cả hai mới
nghe mùi quết trầu thơm thế, ấm nồng đến thế!
(Cao Xuân Sơn*, Tuyển tập truyện ngắn
hay Việt Nam dành cho thiếu nhi, tập 1, Trần Hoài Dương tuyển chọn, NXB Trẻ, 2008)
Trả lời câu hỏi/ thực hiện
yêu cầu:
Câu 1 (1,0 điểm). Xác định ngôi kể của truyện và cho biết tác dụng của ngôi
kể đó.
Câu 2 (1,0 điểm). Xác định đề tài, chi
tiết tiêu biểu của truyện.
Câu 3 (1,5 điểm). Chỉ ra trợ từ, thán từ
trong câu dưới đây và cho biết mỗi trợ từ, thán từ đó dùng để làm gì?
- Ồ, thì ra những
bông sứ rụng trong đêm đã được ai gom vào tờ báo cũ ở góc sân đằng kia.
- Con có ghé cả
sân chùa ở gần nhà cô giáo nhặt thêm cho nội nữa đấy.
Câu 4 (1,0 điểm). Nêu cảm
nhận của em về hai nhân vật Quỳnh An, Quỳnh Chi. Chỉ ra một số chi tiết giúp em
có cảm nhận đó.
Câu 5 (1,5 điểm). Việc Quỳnh An, Quỳnh Chi dần quên những đêm nghe bà kể chuyện dưới
vòm hoa sứ, quên mùi hoa sứ thậm chí bực mình vì phải quét hoa gợi cho em suy
nghĩ gì về cách ứng xử của mỗi chúng ta đối với người thân? Viết khoảng 5 câu để
trả lời câu hỏi này.
PHẦN
II. VIẾT (4.0 điểm)
Viết
bài văn phân tích truyện ngắn Thuốc tiên của Cao Xuân Sơn
-----HẾT-----
*
Nhà thơ Cao Xuân Sơn (tên khai sinh cũng là bút danh), sinh năm 1961 tại huyện
Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Ông sáng tác cả thơ và văn xuôi. Các tác phẩm của ông đã
để lại những ấn tượng tốt đẹp trong lòng bạn đọc. Thơ, văn ông chắt lọc, tinh tế,
hóm hỉnh, tràn đầy tình thương mến.