(Cô bé bán diêm đã từng sống trong hạnh phúc, đầy đủ
của một gia đình khá giả. Nhưng từ khi người mẹ và người bà yêu quý ra đi thì
tài sản nhà em cũng tiêu tán. Em phải chui rúc trong một xó tối tăm, lạnh lẽo,
luôn luôn chịu đựng những lời mắng nhiếc của người bố tàn nhẫn và phải đi bán
diêm kiếm sống.)
Em ngồi nép trong một góc tường,
giữa hai ngôi nhà, một cái xây lùi vào chút ít. Em thu đôi chân vào người,
nhưng mỗi lúc em càng thấy rét buốt hơn.
Tuy nhiên, em không thể nào về
nhà nếu không bán được ít bao diêm, hay không ai bố thí cho một đồng xu nào đem
về; nhất định là cha em sẽ đánh em. […]
Chà! Giá quẹt một que diêm mà sưởi
cho đỡ rét một chút nhỉ? Giá em có thể rút một que diêm ra quẹt vào tường mà hơ
ngón tay nhỉ? Cuối cùng em đánh liều quẹt một que. Diêm bén lửa thật là nhạy.
Ngọn lửa lúc đầu xanh lam, dần dần biến đi, trắng ra, rực hồng lên quanh que gỗ,
sáng chói trông đến vui mắt.
Em hơ đôi tay trên que diêm sáng
rực như than hồng. Chà! Ánh sáng kì dị làm sao! Em tưởng chừng như đang ngồi
trước một lò sưởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng. Trong lò, lửa
cháy nom đến vui mắt và toả ra hơi nóng dịu dàng.
Thật là dễ chịu! Đôi bàn tay em
hơ trên ngọn lửa; bên tay cầm diêm, ngón cái nóng bỏng lên. Chà! Khi tuyết phủ
kín mặt đất, gió bấc thổi vun vút mà được ngồi hàng giờ như thế, trong đêm đông
rét buốt, trước một lò sưởi, thì khoái biêt bao!
Em vừa duỗi chân ra sưởi thì lửa
vụt tắt, lò sưởi biến mất. Em ngồi đó, tay cầm que diêm đã tàn hẳn. Em bần thần
cả người và chợt nghĩ ra rằng cha em đã giao cho em đi bán diêm. Đêm nay về nhà
thế nào cũng bị cha mắng.
Em quẹt que diêm thứ hai, diêm
cháy và sáng rực lên. Bức tường như biến thành một tấm rèm bằng vải màu. Em
nhìn thấu vào tận trong nhà. Bàn ăn đã dọn, khăn trải bàn trắng tinh, trên bàn
toàn bát dĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay. Nhưng điều kì diệu
nhất là ngỗng ta nhảy ra khỏi dĩa và mang cả dao ăn, phuôc-sét cắm trên lưng,
tiến về phía em bé.
Rồi... que diêm vụt tắt; trước mặt
em chỉ còn là những bức tường dày đặc và lạnh lẽo.
Thực tế đã thay thế cho mộng tưởng;
chẳng có bàn ăn thịnh soạn nào cả, mà chỉ có phố xá vắng teo, lạnh buốt, tuyết
phủ trắng xoá, gió bấc vi vu và mấy người khách qua đường quần áo ấm áp vội vã
đi đến những nơi hẹn hò, hoàn toàn lãnh đạm với cảnh nghèo khổ của em bé bán
diêm.
Em quẹt que diêm thứ ba. Bỗng em
thấy hiện ra một cây thông Nô-en. Cây này lớn và trang trí lộng lẫy hơn cây mà
em đã được thấy năm ngoái qua cửa kính một nhà buôn giàu có. Hàng ngàn ngọn nến
sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ
như những bức bày trong các tủ hàng, hiện ra trước mắt em bé. Em với đôi tay về
phía cây... nhưng diêm tắt. Tất cả các ngọn nến bay lên, bay lên mãi rồi biến
thành những ngôi sao trên trời.
- Chắc hăn có ai vừa chết, em bé
tự nhủ, vì bà em, người hiền hậu độc nhất đối với em, đã chết từ lâu, trước đây
thường nói rằng: “Khi có một vì sao đổi ngôi là có một linh hồn bay lên trời với
Thượng đế”.
Em quẹt que diêm nữa vào tường, một
ánh sáng xanh toả ra xung quanh và em bé nhìn thấy rõ ràng bà em đang mỉm cười
với em.
- Bà ơi! Em bé reo lên, cho cháu
đi với! Cháu biết rằng diêm tắt thì bà cũng biến đi mất như lò sưởi, ngỗng quay
và cây Nô-en ban nãy, nhưng xin bà đừng bỏ cháu ở nơi này; trước kia khi bà
chưa về với Thượng đế chí nhân, bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao! Dạo ấy
bà đã từng nhủ cháu rằng nếu cháu ngoan ngoãn, cháu sẽ được gặp lại bà, bà ơi!
Cháu van bà, bà xin Thượng đế chí nhân cho cháu về với bà. Chắc Người không từ
chối đâu.
Que diêm tắt phụt, và ảo ảnh rực
sáng trên khuôn mặt em bé cũng biến mất.
Thế là em quẹt tất cả những que
diêm còn lại trong bao. Em muốn níu bà em lại! Diêm nối nhau chiếu sáng như giữa
ban ngày. Chưa bao giờ em thấy bà em to lớn và đẹp lão như thế này. Bà cụ cầm lấy
tay em, rồi hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi, chăng còn đói rét, đau buồn
nào đe doạ họ nửa. Họ đã về chầu Thượng đế.
(Buổi sáng đầu năm, người ta thấy một em bé ngồi giữa
những bao diêm trong đó có một bao diêm đốt hết nhẵn. Người ta bảo cô bé đã chết
nhưng đôi má vẫn ửng hồng và đôi môi em đang mỉm cười. "Chắc là nó muốn sưởi
ấm" – mọi người nói. Không ai biết được những điều đẹp đẽ mà em đã thấy,
nhất là khi em đã hạnh phúc như thế nào khi đi cùng bà vào năm mới.)
* An-đéc-xen (1805 - 1875) là nhà văn Đan Mạch chuyên viết truyện cổ tích cho thiếu nhi. Nhiều truyện ông biên soạn lại từ truyện cổ tích, nhưng cũng có những truyện do ông hoàn toàn sáng tạo ra. Truyện của ông nhẹ nhàng, toát lên lòng yêu thương con người, đượm màu sắc hư ảo và thơ mộng, thể hiện niềm tin vào sự thắng lợi cuối cùng của cái tốt đẹp trên thế gian.